Net als medewerkers renderen koeien pas als ze goed behandeld worden

NIEUWS

Karlijn Raats, dinsdag 2 oktober 2018

426 sec

‘Koeienfluisteraar’ Joep Driessen verschaft boeren een duidelijk doel met extra lactaties én rendement

Joep Driessen, ook wel ‘de koeienfluisteraar’ genoemd, is de oprichter en eigenaar van het bedrijf Cowsignals. Hij is de gastheer van de NWST Content Partnerbijeenkomst op 19 november en levert in Bergharen de locatie. Zijn bedrijf opereert in zeventig landen en zet het welzijn van melkkoeien en het milieu op de kaart. ‘Het verbeteren van het leven van melkkoeien levert koeiengeluk op en daarmee meer melk en meer winst. Dit geldt in wezen voor elk bedrijf: luister naar je mensen, maak ze blij en verdien meer geld.’

Joep Driessen

Vergeet dokter Pol; Nederland heeft zijn eigen koeienfluisteraar. Alhoewel Driessen in de volksmond zo wordt genoemd, is er niets zweverigs aan zijn werk. Driessen is dierenarts van zijn vak en heeft van trainen zijn beroep gemaakt. Alle lesstof is evidencebased. Het koesignalenboek, geschreven door Cowsignals-collega Jan Hulsen, is een plaatjesboek en leest prettig. Het boek is inmiddels vertaald in 35 talen. ‘De eisen vanuit de wet leggen omzetrestricties op. Maar als boeren de aanwezige kennis goed toepassen, over voer, water, licht, rust, ruimte en gezondheid, leven hun koeien tweemaal zo lang en geven ze vijf jaar melk in plaats van twee of tweeënhalf jaar. Hierdoor rendeert hun bedrijf dubbel en is het bovendien minder belastend voor het milieu. De hele branche is nog teveel gericht op brandjes blussen.’
Driessen: ‘Er wordt geld verdiend aan zieke koeien, niet aan gezonde koeien.’

Joep Driessen vat de koe bij de horens. Op de achtergrond de trainingsruimte van Cowsignals, waar het bedrijf mensen vanuit de hele wereld opleidt. Op deze locatie houdt uitgeverij NWST haar bijeenkomst voor Content Partners.

Marktontginning

Het bedrijf timmert keihard aan de weg en heeft wereldwijd 100 duizend boeren weten te bereiken. Dat is echter slechts een druppel op een gloeiende plaat, aangezien het totaal aantal koeienhouders in Nederland 17 duizend bedraagt en wereldwijd 10 miljoen. Het ontginnen van de markt is geen sinecure voor pionier Driessen. ‘Het ministerie van Landbouw is het kleinste ministerie in Nederland. Er is dus weinig belangstelling voor agrarische zaken. Maar de agrarische sector zorgt voor een groot deel van ons BNP en de luxe waarin Nederland leeft is voor een groot deel te danken aan de landbouw. We willen niet per se groeien door schaalvergroting, maar wel door verbetering. We willen de sector zichzelf van binnenuit laten verbeteren.’

Geld als hoofdmotivatie

Alhoewel Cowsignals over de hele wereld boeren voorlicht over betere leefomstandigheden voor koeien, blijkt dat alle boeren hetzelfde denken over één ding: de optimalisatie van de opbrengst, in dit geval melk. De weg daarnaartoe blijkt te verschillen: men probeert te optimaliseren via akkerbouw, graslandteelt, de inkoop van veevoer, melkmachines en machineonderhoud, mechanisatie, digitalisatie, stalrenovaties of ziektebestrijding. Driessen: ‘De meesten zien de koe als een productiemiddel, niet als een levend wezen. Wij bekijken de leefsituatie van de koe holistisch en nemen dus alle aspecten mee. Een koe is een levend wezen, dat, net als wij mensen, het beste presteert als ze zich senang voelt. Koeien over de hele wereld hebben naar schatting gemiddeld twee of tweeënhalve melkcycli. Dat betekent dat ze slechts tweeënhalf jaar lang melk geven. Als je dit optimaliseert, kunnen koeien vijf melkcycli behalen. De beste één procent koeienhouders van Nederland laat deze resultaten zien. Wij hebben de best practices van de beste koeienhouders verzameld en onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek. Deze informatie vormt het cursusmateriaal voor de 20 procent aan de top van de markt. Zij zijn ontvankelijk voor ontwikkeling. Iedereen is overtuigd van zijn eigen gelijk, ook melkveehouders waarbij de helft van de koeien kreupel in de stal staat. Wij richten ons echter niet op dit low-endsegment. Zij moeten eigenlijk zo snel mogelijk stoppen. Dat is beter voor de boer, de koe én voor het milieu.’

‘Luister naar je mensen, maak ze blij en verdien meer geld’

Winst

Driessen geeft wat cijfers: ‘Als je gezonde koeien houdt, scheelt dat de helft aan kosten voor vervangend jongvee. Bovendien produceren ze efficiënter melk als ze ouder worden. Een vaars kost 1.600 euro en levert de boer bij een goede melkprijs zo’n 500 euro arbeidsvergoeding op per jaar. Als je meer koeien wilt gaan houden, moet je in Nederland een investering aangaan van 60 duizend euro per koe: 50 duizend euro voor een extra hectare grond en 10 duizend euro voor fosfaatrechten. Met de 37 cent per liter die melk nu opbrengt en een kostprijs van rond de 32 cent, en uitgaande van een gemiddelde bedrijfsgrootte van honderd koeien per bedrijf op 40 hectare grond, moet je al meer dan honderd jaar werken om de extra investeringen terug te verdienen! Je moet dus heel slim en zuinig omgaan met wat je hebt en sturen op het maximale aantal lactaties, in dit geval vijf per koe. Gelukkig jongvee geeft al na 23 maanden melk in plaats van na gemiddeld 27 maanden. Het melkgeven laat bij vaarzen onnodig op zich wachten vanwege hoesten, diarree en ziektes door gebrek aan kennis over huisvesting en kwaliteit. Als koeien langer leven, scheelt dat bovendien aantoonbaar tot 30 procent methaanuitstoot. Deze reductie zorgt voor een grote positieve impact op het milieu.’

Communicatie

Boeren hebben het vaak al lastig genoeg, dus het milieu staat niet altijd boven aan het lijstje. ‘Ik kwam erachter dat boeren luisteren naar boeren, adviseurs luisteren naar adviseurs, enzovoort. Ik heb er dus al snel mijn taak van gemaakt om te opereren als kennismakelaar: de juiste mensen in contact brengen met elkaar. We leiden mensen op die een boerenachtergrond hebben en die de theorie begrijpen en kunnen overbrengen. Zij spreken de taal van de boer. Daardoor zie je interessante leersessies in de stal van een Cowsignals-adviseur en een boer. Boeren luisteren niet naar iemand die alleen een diploma op zak heeft. Bovendien is de helft van de boeren tegenwoordig zelf hooggeschoold. Zij willen niet dat iemand hen komt vertellen wat zij moeten doen. Zij willen gecoacht worden. Daarnaast moet de onderzoekskennis op een eenvoudige manier aan de man gebracht worden. En de stappen die een boer moet zetten, moeten worden aangeboden in behapbare brokken. De doelen moeten concreet zijn. Een voorbeeld is het doel van twee extra lactaties; dat is een duidelijk en haalbaar doel. Het inspireert de trainers, maar ook de boeren.’

‘Je kunt zorgen dat een koe jaarlijks 10 duizend liter melk geeft, maar dan moet je haar enorm goed behandelen’

#T Huisvesting en kwaliteit Een stal is te vergelijken met een werkruimte voor personeel; goede huisvesting heeft effect op de arbeidsproductie. Driessen: ‘Koeien zijn sinds 8 tot 10 duizend jaar gedomesticeerd, maar staan pas sinds 500 jaar op stal. Die stal is eigenlijk gemaakt voor de boer, want een koe kan tegen temperaturen van min 55 graden Celsius (in Siberië) tot plus 55 graden Celsius (in Dubai), als ze maar droog kan liggen. Ze moet wel beschikken over goed en voldoende voer en water, frisse lucht, licht, rust en ruimte. Een koe is een kuddedier en een vlucht- en prooidier. Dat betekent dat koeien graag als groep liggen te herkauwen in de wei of lopen te grazen. Ze moeten dus contact kunnen maken met elkaar. Omdat het vluchtdieren zijn, moeten er altijd twee vluchtroutes zijn in een stal, doorgangen naar het voer. Een koe is 24 uur per dag, zeven dagen per week aan het werk: veertien uur liggen, waarvan tien uur herkauwen, zes uur vreten, twee uur melken en twee uur socializen, waarvan slechts twintig minuten slapen. Daarom moet er altijd voer ter beschikking zijn, overal om haar heen. Een koe moet elke twee uur eten. Als ze zes uur niet heeft gegeten en de pensvulling niet goed is, kun je dat zien aan het invallen van de flank aan de linkerzijkant vanaf de rug. Je ziet dan een “gevarendriehoek”. De botten worden zichtbaar. Dan moet je je onmiddellijk afvragen waarom dat zo is. Wat zijn de mogelijke oorzaken? Veelal begint het met kreupelheid, direct gevolgd door verwondingen. Ziektes en achteruitgang van de conditie liggen dan snel op de loer. De stal moet dus bij voorkeur alleen overdekt zijn en met open zijkanten midden in een weiland staan. Open stallen zijn niet populair, omdat boeren de uitstoot van ammoniakgas willen beperken. Maar de schade is relatief groter wanneer de koeien geen frisse lucht krijgen en minder lang leven en het bedrijf door deze korte levenscycli het milieu zwaarder belast. Een andere laagdrempelige verbetering in de leefomgeving is het naar voren brengen van de buis in de ligbedden, zodat de koeien meer liguren maken, dus de rubberen matjes verruilen voor diepe strooiselbedden. Elk extra uur ligtijd is een extra liter melk in de range van zeven naar veertien! Daarnaast kan de boer zorgen voor een kraamhotel: een strohok met 10 vierkante meter stro-oppervlakte per koe.’

Koeiensignalen ‘lezen’

Driessen gebruikt zijn gezonde verstand als hij koeiensignalen interpreteert. ‘Lichaamstaal liegt niet. En koeien liegen niet, want zij kunnen niet praten. Hangt de kop naar beneden? Hoe staan de ogen en hangen de oren? Is er spanning zichtbaar in het gezicht? Komt de koe op een relaxte manier naar je toe om nieuwsgierig te snuffelen? Glanst haar vacht? Aan dit soort signalen kun je zien of de koe kampt met depressie of ziekte of dat zij goed in haar vel zit. Dat geldt ook voor mensen, c.q. medewerkers. Hangen de schouders? Straalt iemand niet? Is de huid grauw? Hoe kijkt iemand uit zijn ogen? Het zijn dingen die je kunt inzetten om het welzijn van een werknemer te verbeteren en zo te zorgen voor betere prestaties. Je kunt zorgen dat een koe 10 duizend liter melk per jaar geeft, maar dan moet je haar enorm goed behandelen. Zo kun je ook werknemers tot het uiterste laten presteren, maar daar moet een goede verzorging tegenover staan. Je moet denk ik niet teveel eisen van je mensen. Verder gaan onze trainingen over aspecten zoals autonomy (eigen verantwoordelijkheid), mastery (weten wat je doet en de juiste vaardigheden hebben) en purpose (duidelijk doel). Als je je medewerkers volgens deze principes leidt, krijg je ze volgens onderzoeken het beste mee. Zo zijn onze vijfhonderd franchisers opgeleid volgens ons Peoplesignals action-model: succesvol motiveren en veranderen.’

Eigen bedrijfsgroei

Driessens bedrijf is jaarlijks met een kleine ton omzet gegroeid: in een paar jaar tijd schoot de teller van één naar vijf ton. ‘Vijf ton is leuk, maar het is nu het moment om door te pakken. Op naar de vijf miljoen’, aldus een ambitieuze Driessen, die voelt dat de wind gunstig staat. ‘We moeten wel groeien, want het doel is nog niet gehaald: geen kreupele en gewonde koeien meer. Iedereen wil dierwelzijn, duurzaamheid en winst. Dat kan met Cowsignals. We willen de norm worden!’

#T Cycli van vijf jaarDriessen was veertien jaar lang met zijn bedrijf alleen werkzaam in Nederland. De afgelopen jaren zijn daar zo’n tien mensen bij gekomen. Extern zocht hij al eerder samenwerkingen. ‘De eerste vijf jaar gaf ik zelf advies aan boeren, vooral in Nederland. Ik dacht toen: dit moeten boeren in de rest van Europa ook weten. Later realiseerde ik me dat boeren over de hele wereld geschoold moeten zijn in koeienwelzijn.’

‘Ik ben altijd een idealist geweest, maar aan het einde van het liedje moet er ook geld verdiend worden’

Na vijf jaar besloot Driessen om adviseurs te trainen, vooral uit de veevoersector. De volgende vijf jaar ging hij trainers opleiden, die de adviezen konden verspreiden in hun eigen land. Deze trainers noemt hij ‘franchisenemers’. Hij leidde er de afgelopen tien jaar vijfhonderd op in 55 landen, een mooie stap naar wereldwijde bekendheid. Toch bleek deze constructie na enkele jaren tot uitwassen te leiden, waaronder illegaal gebruik zonder vergoeding te betalen. Omdat de ‘franchisenemers’ in de meeste gevallen in loondienst zijn, kan een bedrijf met de scholing van een werknemer relatief goedkoop kennis in huis halen en daarna de rest van het personeel laten scholen door deze trainer. ‘Het model biedt dus eigenlijk te goedkope kennisinkoop voor grote bedrijven. Sommige multinationals behaalden grote successen met ons Cowsignals-concept, waarbij de vergoeding voor de initiële kennisdeling door Cowsignals schril afstak.’ Na vijf jaar trainen van franchisenemers begon Driessen te investeren in online trainingen door video-opnames te maken van de lessen die hij geeft. Na vijf jaar ervaring met online training en blended learning besloot Driessen zich meer te richten op commercie. ‘Het hoort erbij om je product of dienst op de juiste waarde te schatten. Het is in het begin nog zoeken wat jouw prijs is. Onze prijs voor een online dagtraining is gelijk aan de kosten voor de behandeling van een zieke koe, dus 300 euro. De franchise is eigenlijk nog goedkoop, omdat de markt nog klein is. De markt openen heeft tijd nodig, en het is realistisch om je af te vragen in hoeverre de markt geopend kan worden. Maar we gaan onze prijzen reviseren, want ons product is gewoon goed.’ Bovendien gaat Driessen zijn product beter beschermen. Hij gaat de komende vijf jaar de kennis van Cowsignals verkopen onder bedrijfslicenties en serieus inzetten op verkoop. Daarvoor heeft hij een commercieel directeur aangenomen en twee verkopers. ‘Ik ben altijd een idealist geweest, maar aan het einde van het liedje moet er ook geld verdiend worden.’

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie