'Zijn assistent heeft het eigenlijk letterlijk gezegd'

NIEUWS

Kees van Oostenrijk, vrijdag 6 oktober 2017

166 sec

Column: Kees van Oostenrijk, directeur RecyBEM en bestuurder Band&Milieu

Dan denk je dat je met serieuze journalisten van doen hebt, die ethische normen en waarden onderschrijven. Ze zijn immers van de VARA – van oudsher toch een beetje de moraalridders van journalistiek Nederland. De mannen en vrouwen die altijd het beste met ons allen voor hadden. De zwakkeren tegen de sterken beschermen en zo. Dan kom je toch van een koude kermis thuis en vraag je je af: hoe kan deze journalist van Zembla nou beweren dat hij gewoon een objectief verhaal wil maken over het onderwerp rubberkorrels en milieu? Want alles wijst erop dat dit helemaal niet zijn intentie is. Zijn assistent heeft het letterlijk gezegd …

Een natte namiddag, ergens halverwege september. Ik zit samen met mijn adviseur aan een tafeltje in het Van der Valkhotel in Amersfoort. Tegenover ons zitten Roelof Bosma en Frans Glissenaar. Beide heren zijn journalist van het beruchte tv-programma Zembla. Van de VARA, ja. Nou ja, tegenwoordig BNNVARA. Zembla blijkt nog even vooringenomen als altijd. De twee heren tegenover ons willen van ons weten wat wij zouden kunnen vertellen over het onderwerp zinkverspreiding in het milieu door toepassing van rubberkorrels. Wij willen van hen weten in hoeverre ons verhaal überhaupt een goede plek krijgt in hun uitzending en of het wel zinvol is om mee te werken. Het wantrouwen is groot, aan weerskanten. Zij hebben een geluidsopname meelopen, wij hebben een geluidsopname meelopen.

De afspraak is tot stand gekomen nadat Glissenaar ons had benaderd: of wij wilden meewerken aan een interview. Waarschijnlijk gingen ze er voetstoots van uit dat we dat toch niet zouden doen, dus ik had hun reactie wel willen zien toen we vertelden dat we dit wel overwogen, hoewel Glissenaar aan de telefoon bevestigde dat Zembla die uitzending niet ging maken om te vertellen hoe tof rubberkorrels zijn. Nee, ze wilden laten zien dat er opnieuw groot gevaar blijkt te schuilen in die zwarte rubberdeeltjes; de vooringenomenheid was al uitgesproken. Toch wilden we wel meewerken, omdat we deze keer wilden proberen om in de uitzending zelf een ander geluid, meer feiten, minder emotie te laten horen. Dus zaten we daar, in Amersfoort, en stelde opperjournalist Bosma voor dat er over en weer geen konijnen uit de hoge hoed zouden komen tijdens het interview: wij zouden niet met onverwachte informatie komen, zij zouden niet met onverwachte vragen komen. Dus spraken we af dat wij de vragen zoals ze gesteld zouden worden vooraf te zien kregen en dat zij onze antwoorden vóór de opname kenden. Je bent toch zo professioneel mogelijk met elkaar bezig, nietwaar. Die vragen kregen we, en zij onze antwoorden.

Een gure maandagochtend in Amsterdam, anderhalve week later. In de tussentijd is er over en weer wat gesteggeld over de interviewlocatie. Zembla wilde dolgraag een achtergrond van stapels autobanden. Wij vertikten dit natuurlijk: het gaat over rubberkorrels op kunstgras, niet over autobanden in een verwerkingsfabriek. Het compromis was: een voetbalclub. De avond voor de opname bleek dit opeens onmogelijk – het werd een studio ergens op het Java-eiland in Amsterdam. Onze man die het woord ging voeren: Frank Hopstaken. Als chemisch geoloog bestudeert hij al 35 jaar de verspreiding van stoffen in de bodem en hij is vanaf het begin betrokken bij het gebruik van rubbergranulaat op kunstgras. Zelf is hij overigens een fervent voetballer en voorzitter van een grote club in het westen van het land. Zoals hij altijd zegt: ‘Ik voetbal heerlijk op kunstgras, mijn passes komen altijd aan.’ Frank is een absolute topdeskundige op het vlak van rubber, de circulaire economie, de samenstelling van de korrels en de impact ervan op de bodem. Maar hij is wel van ons. Dus verdacht, in de ogen van Zembla. We hadden graag een volledig onafhankelijke expert naar voren geschoven, maar die mogen niet meer praten over dit onderwerp van hun werkgever. Te gevoelig. Of Zembla blijkt ze al te hebben gesproken en heeft ze een spreekverbod tot na de uitzending opgelegd. Interessante vorm van objectieve journalistiek, zeg maar.

Enfin, Frank zit daar dus. Die konijnen en de hoge hoed bleek Bosma toch te hebben meegenomen. Talloze keren wordt Hopstaken geconfronteerd met uitspraken van derden of zogenaamde feiten, die vooraf niet aan ons waren overlegd. Frank doet het prima; zijn verhaal is simpel: zolang je de geadviseerde voorzorgsmaatregelen neemt, is er niks aan de hand. Het zink komt er bijna niet uit, en wat eruit komt wordt opgevangen door de adsorptielaag onder het veld. Ieder veld heeft zo’n laag, omdat die nu eenmaal nodig is voor drainage. Bosma stelt dezelfde vraag tig keer om te kijken of hij niet toch een ander antwoord krijgt. Ten langen leste vraagt hij dan maar waar al dat zink dan gebleven is, want niemand kan het vinden. Het antwoord van Frank: niemand kan het vinden, omdat het nog steeds in die korrels zit! Nu maar hopen dat de serieuze journalisten van Zembla dit antwoord ook uitzenden. Ik ben bang van niet …

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie