Jandino Asporaat inspireert: 'De natuur is onze basis'

ARTIKEL

Karlijn Raats, dinsdag 18 oktober 2022

378 sec

'Als we te ver af raken van de natuur, worden we eenzame zombies'

Comedian Jandino Asporaat heeft een hoveniersopleiding op Curaçao opgericht. Met deze groenopleiding, maar ook met de aankoop van landgoed Hòfi Mango, wil hij meehelpen om het eiland in zijn eigen kracht te zetten. Op het NWST-partner-event deelt hij zijn ervaringen met het inspireren van grote, op het eerste gezicht soms kansarme groepen. Asporaats kernboodschap: 'We zijn verantwoordelijk voor ons eigen leven, dus moeten we zelf onze kansen creëren.'

Jandino Asporaat op zijn landgoed Hòfi Mango: 'Focus op zelfverantwoordelijkheid en kansen, niet op problemen. Doe dat als groep, want alleen door samenwerking creëren we rijkdom.'

Jandino Asporaat heeft een hoveniersopleiding opgericht op Curaçao. Het is een opleiding die een half jaar duurt en die sinds 1983 niet meer bestond. Het is een groot succes; er zijn dertig studenten gestart en er is al een wachtlijst voor de volgende lichting. De studenten krijgen praktijkles op het landgoed van Asporaat, Hòfi Mango. Deze voormalige plantage dateert uit de slavernijperiode en er staan bomen die meer dan vierhonderd jaar oud zijn. Dit stuk land is voor het eerst in Curaçaos particulier eigendom. Na de opleiding mag een deel van de lichting als hovenier komen werken op het landgoed. Zijn productiebedrijf Het Huis van Asporaat is in overleg met de overheid over het starten van een tweejarige opleiding en wil groeneducatie al in het lesprogramma van het basisonderwijs opnemen.

Comedian in het groen

Over zijn start in de groene sector als comedian zegt Asporaat: 'Groen, de natuur, is de basis. Telkens teruggaan naar de basis is voor iedereen belangrijk om écht met elkaar in contact te blijven en om te kunnen creëren. Als wij te ver af raken van de natuur, worden we eenzame zombies. Hetzelfde geldt voor mij als comedian. Ik sta voor een zaal vol mensen of voor een groot tv-publiek en wil mensen motiveren en inspireren. Maar ik moet wel telkens terug naar mijn innerlijke kern om creatief te kunnen blijven en om mijn team en omgeving écht te kunnen raken.'

Sociaal ondernemen

Het is niet vreemd dat Jandino Asporaat zowel komiek als ondernemer is. Bij beide rollen ligt creativiteit aan de basis. 'Nieuwe dingen creëren is mijn lust en mijn leven, maar sociaal ondernemen is waar het uiteindelijk allemaal om draait: de maatschappij iets teruggeven', verklaart Asporaat. 'We kunnen na dit leven niets meenemen, dus vraag ik me af wat ik kan achterlaten. Dat draait steeds minder om materiële zaken en steeds meer om het doorgeven van een gevoel van geluk. Ik word nederiger naarmate ik ouder word, ook ten opzichte van de natuur. We zijn te gast op aarde, en nog niet eens zo lang. In Hòfi Mango staan bomen van honderden jaren oud, die ons allemaal ongetwijfeld nog honderden jaren zullen overleven.'

'Ik word nederiger naarmate ik ouder word, ook ten opzichte van de natuur'

Self-empowerment

Het is niet voor het eerst dat Asporaat iets teruggeeft aan de maatschappij. Al zijn hele volwassen leven ondersteunt hij mensen die het nodig hebben, met name financieel, én niet te vergeten met zijn blijmakende comedyshows. Met de start van de hoveniersopleiding en het ontwikkelen en openstellen van zijn landgoed zet Asporaat in op de emancipatie van de lokale bevolking.
Het Huis van Asporaat heeft plannen voor het starten van meerdere restaurants en een wellnesscentrum op het landgoed. Goed opgeleide professionals en vrijwilligers zullen hard nodig zijn voor het onderhoud en beheer. De organisatie roept Curaçaose en Nederlandse partijen op om te investeren.

'Iets teruggeven aan de maatschappij en aan mijn omgeving is niet nieuw voor mij. Nieuw is dat we dat met de recente initiatieven effectiever doen door iets structureels op te bouwen. Het is ons doel om middels educatie ondernemerschap te stimuleren en te laten zien hoe jongeren zelf doelen kunnen bereiken. We willen een werkgeversmentaliteit ontwikkelen bij de jeugd. Dat is belangrijk, ook als ze later in dienstverband gaan werken. We willen dat deze jongeren - alle eilandbewoners - uit hun eigen kracht kunnen putten.'

'We willen een werkgeversmentaliteit ontwikkelen bij jongeren'

Onderwijsinitiatieven

Naast de hoveniersopleiding heeft het Huis van Asporaat een businessacademy opgericht op Curaçao. Tijdens de lessen maken basisschoolkinderen op een laagdrempelige manier kennis met de lokale natuur, zoals de mango of tamarinde, en hoe ze hiermee in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. Ook leren ze iets waardevols van de natuurproducten te maken en die producten te vermarkten.
Asporaat vertelt: 'Een businessacademy voor kinderen? Jawel, jonge geesten staan nog volop open voor nieuwe informatie. Het is hoog tijd dat de jeugd leert welke natuurlijke rijkdom er om hen heen groeit. Als ze zich daar beter van bewust zijn, is import uit het buitenland of verkoop voor een veel te lage prijs niet meer zo vanzelfsprekend wanneer ze daar als volwassene mee te maken krijgen. Ze zullen met herplantvoorstellen komen als er bomen gekapt worden. Alles draait om ownership: doorhebben wat de waarde is van wie je bent en wat je hebt, en beschikken over de kennis en vaardigheid om daar vierkant voor te staan.'
Binnenkort start eveneens een landbouwopleiding, waar studenten kunnen leren om gewassen te verbouwen. Hiermee wil Asporaat een kentering aanbrengen in de economie van Curaçao, waarin 95 procent van het voedsel wordt geïmporteerd.

Mango uit de natuur

Tijdens de lessen kwamen vergelijkbare situaties ter sprake als in Nederland, waar de stadsjeugd denkt dat melk 'uit een pak' komt. 'Sommige kinderen hadden nog nooit een mango gezien', vertelt Asporaat. 'In hun verstedelijkte wereld bestond een mango uit blokjes in een plastic bakje uit de winkel. Hetzelfde geldt voor mandarijn: ook beschermd door een plastic bakje.' Asporaat trekt zijn wenkbrauwen quasi-verbaasd op. 'Weet je wat óók bescherming biedt? Die freaking schil! Het geeft aan hoe ver de kinderen op Curaçao - en daarmee de hele bevolking - verwijderd zijn van de natuur en de werkelijkheid om hen heen.'

'Door te laten zien dat iemand het zelf kan, bouw je meer op dan wanneer je zomaar geld geeft'

Zelf kansen creëren

'Ik raakte me in mijn jeugd al bewust van het feit dat je zelf in actie moet komen als je wat wilt. Je moet er niet op rekenen dat anderen dat voor jou doen', zo vertelt Asporaat over zijn vroege ervaringen. Hij belandde in een internaat toen zijn alleenstaande, nog jonge moeder overbelast raakte en gekweld werd door heimwee naar Curaçao. 'In het leven van alle mensen gebeuren dingen buiten hun macht om. Maar een mens blijft de kapitein van zijn eigen schip. Je kunt midden in een storm van je pad af raken, maar na die storm moet je weer gaan sturen. Met onze projecten willen wij dit bewustzijn bij jongeren vergroten: creëer je eigen kansen.'
Een duwtje in de rug is daarbij welkom, beseft Asporaat. 'In de omgeving waarin ik ben opgegroeid, begint elk individu bij nul. Er wordt niet vanzelfsprekend iets voor jongeren opgebouwd. Wanneer dat wél gebeurt - bijvoorbeeld als ze verzekerd zijn van een rijbewijs, een bijdrage krijgen aan studiekosten, kamerhuur, de aankoop van een autootje of van het eerste huis - dan zie je dat deze jongeren over het algemeen ruimte hebben om hun aandacht en energie te richten op hun persoonlijke ontplooiing.'

Hòfi Mango

Rijk door te delen

Asporaat gelooft niet dat het werkt om tegen de jeugd te zeggen: Weet je hoe moeilijk ik het heb gehad? Daar moet jij ook doorheen. 'Ik zie om me heen dat dit nergens toe leidt. Al vroeg heb ik mezelf verantwoordelijk gemaakt om alles wat ik weet en heb door te geven aan de volgende generatie. Ik geef de jeugd mee dat zij dat later ook moeten doen, omdat je alleen blijvende rijkdom kunt opbouwen door te delen, vooral kennis.'

Vruchtbaarheid aanboren

Over rijkdom gesproken: Curaçao was vroeger zeer vruchtbaar, maar weinig eilandbewoners zijn zich daarvan bewust. Curaçao is nu een import-georiënteerde economie. 'Fruitbomen en -planten zijn massaal weggekapt', vertelt Asporaat. 'Door al dat gekap wordt het hemelwater niet vastgehouden in de bodem en wordt bovendien goede grond weggespoeld. De bewering dat Curaçao niet vruchtbaar zou zijn, is pertinent onwaar. Waar het om draait, is dat Curaçao goed gemanaged moet worden vanuit hoveniers- en landbouwperspectief.'

'Curaçao is heel vruchtbaar, maar moet goed gemanaged worden vanuit hoveniers- en landbouwperspectief'

Aftrappen

Asporaat komt op zijn weg van sociaal ondernemen veel in aanraking met verhalen die gebaseerd zijn op indoctrinatie en oude overtuigingen. Een daarvan is dat mensen op Curaçao niet op het land willen werken vanwege de link met slavernij. Dat vindt Asporaat een oneerlijk verhaal.
'Ik spreek voortdurend mensen op Curaçao die wél op het land willen werken en dolgraag zelfstandig zouden willen zijn. De medewerkers en vrijwilligers op Hòfi Mango beheren en onderhouden het park met ongelofelijk veel enthousiasme. Om een voorbeeld te noemen: onze parkmeester Giovanni stond er niet bij stil dat Het Huis van Asporaat het hoveniersteam loon uitbetaalt. Hij dacht aanvankelijk dat hij zijn teamleden uit zijn eigen loon moest uitbetalen, en was daartoe zelfs volledig bereid vanuit zijn verantwoordelijkheidsgevoel voor "zijn" park! Mensen tonen een enorme bereidheid om land te beheren en bewerken. Dus hoezo lukt het de overheden op Curaçao en in Nederland niet om business-, hoveniers- en landbouwopleidingen op te richten? Ons is het wel gelukt door gewoon te beginnen.'

Zo is het ook Het Huis van Asporaat gelukt om Hòfi Mango te kopen en te ontwikkelen tot een mooi, recreatief natuurpark. 'Er zijn Curaçaose mensen die het park bezoeken en beginnen te huilen. Zij hadden tot dan toe de overtuiging dat natuur voor blanke mensen is. Kom op, op Curaçao kómen we uit de natuur! Door te laten zien dat dingen anders kunnen, verdwijnen vaste overtuigingen. En door het laten verdwijnen van vaste overtuigingen, veranderen er dingen. Dat is een kip-ei-verhaal.'

Samenwerken

Om de commerciële ontwikkeling van Hòfi Mango en omgeving tot stand te brengen, is samenwerking door de lokale bevolking belangrijk. 'Vroeger waren de soldaten op plantage Hòfi Mango een minderheid ten opzichte van het aantal slaven. Toch kwamen de slaven niet in opstand, omdat hun geest was gebroken. Ze hadden een 'ik kan niks'-mentaliteit. Om los te breken, moesten ze focussen op de kracht van de groep en als groep gaan samenwerken.'

Asporaat vertelt over de suikermolen op Hòfi Mango, de enige van Curaçao. Daar werd vroeger suikerriet geperst, om rum van te maken in de naastgelegen destilleerderij. Tula, de leider van de Curaçaose slavenopstand van 1795, maakte daar met zijn medestrijders drank om zich moed in te drinken, vlak voordat ze de strijd aangingen met hun bezetters. 'Ze hadden geen wapens en ook geen whatsapp voor de communicatie. Toch konden ze denken als één groep en als zodanig een strategie bedenken om hun doel te bereiken. Ze zaten vast en gevangen, dat klopt helemaal, maar ze verzonnen manieren om eruit te komen. Kortom, ze waren oplossingsgericht.'

'Ze zaten vast en gevangen, maar ze verzonnen manieren om eruit te komen'

Ogen op de bal

Dankzij de onderwijsinitiatieven van Het Huis van Asporaat leren de kinderen en studenten om zich tijdens het proces van oplossingen bedenken op hun doel te blijven focussen.

'Dat betekent: altijd je ogen op de bal houden, niet je blind staren op wat niét kan', zegt Asporaat tot besluit. 'Het einddoel? Een goed gemanagede natuur en tonnen zelf geproduceerd voedsel. Hoe? Daar komen we gaandeweg achter, als we maar blijven doén, als groep. We willen de nieuwe generatie meegeven: jullie zijn net zo oplossingsgericht, krachtig en moedig als Tula en zijn medestrijders.'

Derde Content Partner bijeenkomst

Saskia van den Muijsenberg en Jandino Asporaat zijn de keynote speakers tijdens de derde Content Partner bijeenkomst die wordt gehouden in De Moestuin in Utrecht op 17 november 2022. Wilt u ook een uitnodiging ontvangen voor deze bijeenkomst neem dan contact op met uw accountmanager bij NWST? of mail naar hein@nwst.nl .

REACTIES

		Pieter van Loon, landschapsarchitect Eurolandscape / Hollandschap Tuesday 1 November 2022

Interessant artikel over het groen op Curacao, ik ontvang graag de mogelijkheid om 17 november aanwezig te zijn.
Mijn tel; 0653223438

Tip de redactie